เจาะฎีกา ถอดคำบรรยายเนติฯ* วิ.อาญา ภาค1-2 (อ.จุลสิงห์ วสันตสิงห์)
วันที่ 20 พ.ย.60 ภาคปกติ สัปดาห์ที่1 สมัยที่ 2/70
----------------
คุณธรรมทางกฎหมายนอกจากมุ่งคุ้มครองประชาชนหรือรัฐมิให้ได้รับความเสียหายจากการปลอมหรือใช้เอกสารปลอมแล้วยังคุ้มครองเอกชนด้วย หากเอกชนคนใดได้รับความเสียหายจากการกระทำผิดเกี่ยวกับการปลอมเอกสาร เอกชนคนนั้นย่อมเป็นผู้เสียหาย
ผู้ที่ถูกปลอมลายมือชื่ออาจไม่เป็นผู้เสียหายในความผิดฐานปลอมเอกสารก็ได้ ถ้าปรากฏว่าผู้นั้นไม่ได้รับความเสียหายจากการใช้เอกสารปลอมนั้น หรือเป็นผู้รู้เห็นยินยอมในการปลอมลายมือชื่อนั้น เช่น
คำพิพากษาฎีกาที่ ๔๐๑๘/๒๕๔๒ คดีนี้มีผู้ปลอมลายมือชื่อของผู้ถือบัตรเครดิตในใบบันทึกรายการขาย แล้วจำเลยนำใบบันทึกรายการขายปลอมนั้นไปเบิกเงินจากธนาคาร จำเลยจึงมีความผิดฐานใช้เอกสารสิทธิปลอมและฐานฉ้อโกง ธนาคารเป็นผู้เสียหายในความผิดทั้งสองฐานดังกล่าว ไม่ใช่ผู้ถือบัตรที่ถูกปลอมลายมือชื่อ เพราะกรณี นี้ผู้ถือบัตรไม่รู้เรื่องว่ามีคนปลอมลายมือชื่อของตน ดังนั้น หากธนาคารจ่ายเงินให้แก่จำเลยตามใบบันทึกรายการขายปลอมไป ธนาคารก็ต้องรับผิดชอบในความเสียหายนั้น เอง จะเรียกเก็บเงินที่ทดรองจ่ายไปจากผู้ถือบัตรไม่ได้ ผู้ถือบัตรจึงไม่ได้รับความเสียหาย จากการกระทำความผิดทั้งสองฐานดังกล่าว
การลงลายมือชื่อ ไม่มีกฎหมายให้อำนาจลงแทนกันได้ แม้เจ้าของลายมือชื่อจะอนุญาตหรือให้ความยินยอมก็ลงแทนกันไม่ได้ หากไปลงลายมือชื่อแทนกันถือว่าเป็นลายมือชื่อปลอม เป็นการปลอมเอกสารแล้ว แต่เจ้าของลายมือชื่อที่อนุญาตหรือยินยอมให้ผู้อื่นลงลายมือชื่อแทนตนไม่อยู่ในฐานะที่จะได้รับความเสียหาย ผู้ลงลายมือชื่อแทนจึงไม่มีความผิดตาม ป.อ.มาตรา ๒๖๔
คำพิพากษาฎีกาที่ ๑๗๘๖/๒๕๕๐ จำเลยกับพวกร่วมกันใช้เอกสารราชการปลอมแสดงต่อผู้เสียหายและหลอกลวงผู้เสียหายด้วยการแสดงข้อความอันเป็นเท็จ ทำให้ผู้เสียหายหลงเชื่อว่า ภ. เป็นเจ้าของรถยนต์ตามสมุดใบคู่มือจดทะเปียนรถยนต์จริง จนผู้เสียหายยอมรับจำนำและจ่ายเงินให้จำเลยไป ลักษณะการกระทำตามข้อเท็จจริง ดังกล่าว ถือได้ว่าจำเลยมีเจตนาใช้เอกสารราชการปลอมเพื่อฉ้อโกง ว. และ ว. ได้รับความเสียหายโดยตรงจากการกระทำความผิดของจำเลย จึงเป็นผู้เสียหาย แม้มีการทำสัญญาจำนำก็เป็นผลสืบเนื่องจากการหลอกลวงของจำเลยเพื่อให้ผู้เสียหายส่งมอบเงิน อันเป็นทรัพย์สินให้ ดังนั้น สัญญาจำนำจะมีผลสมบูรณ์หรือไม่ หาเป็นเหตุให้ ว, ซึ่งเป็นผู้เสียหายอยู่แล้วกลายเป็นมิใช่ผู้เสียหายไม่ ผู้เสียหายจึงมีอำนาจร้องทุกข์ การสอบสวนจึงชอบด้วยกฎหมาย โจทก์จึงมีอำนาจฟ้อง
คำพิพากษาฎีกาที่ ๓๒๕๒/๒๕๔๕ จำเลยปลอมลายมือชื่อของ ช. ซึ่งเป็นกรรมการผู้จัดการบริษัทในคำขอจดทะเบียนบริษัท แล้วนำคำขอนั้นไปยืนต่อนายทะเบียน เพื่อจดทะเบียนเปลี่ยนแปลงกรรมการบริษัทดังกล่าว โดยถอนชื่อผู้ร้องซึ่งเป็นกรรมการ บริษัทออกจากตำแหน่ง ทำให้เกิดผลกระทบโดยตรงต่อสถานะและความเป็นผู้แทนนิติบุคคลของผู้ร้อง ผู้ร้องจึงเป็นผู้เสียหายจากการกระทำของจำเลยเฉพาะในความผิดฐานใช้เอกสารปลอม (ความผิดฐานปลอมเอกสารไม่มีผู้เสียหายเพราะเจ้าของลายมือชื่อ ยินยอม) ผู้ร้องอาจจะไม่ถูกหลอกลวงเลยก็เป็นผู้เสียหายได้เพราะผลของการกระทำผิดฐานใช้เอกสารปลอมมันมีผลโดยตรงกับผู้ร้อง
